Wie gevraagd wordt Lapland aan te wijzen op de kaart, landt al snel met z’n vinger in Noord-Finland. Toch is Lapland veel groter dan dat. En dat maakt nieuwsgierig. Barbara en Nyncke van Creating Stories gingen op ontdekkingstocht in de regio Västerbotten, en maakten daar kennis met het nog onbekende Lapland in Zweden.
Het is muisstil. Het enige wat ik hoor is mijn slee, die vloeiend door de zachte sneeuw naar voren glijdt. 1-2-1-2-1-2. Ik tel de stappen die de 5 husky’s voor mij maken. Mijn blik valt op de roze kussentjes onder hun poten die één voor één zachtjes landen in de sneeuw. Als je goed luistert hoor je naast het glijden van de slee het ritmische gekraak die de pootjes bij landing in de sneeuw maken. Het is als een meditatie. Ik kijk om me heen en zie een enorme ijsvlakte vol sneeuw die precies in het midden wordt afgesneden door statige groen-witte sparren, berken en blauwe lucht. De zon warmt mijn hart en mijn wangen, maar mijn tranen trekken zich hier niks van aan. Ik voel ze in mijn ogen opwellen en naar beneden vallen, om direct daarna op mijn wangen te bevriezen. Het is hier ijzingwekkend mooi.
We zijn op pad met Morgan Liljemark, eigenaar en musher (sleehondenmenner) van Wild Lapland. Zijn kennel nabij Ruskträsk is gelegen in een onwaarschijnlijk mooie omgeving. Als doorgewinterde mushers besturen Barbara en ik vandaag om beurten onze houten slee. Althans, zo voelt het, wanneer we na een ochtend sleeën langzaam de slag te pakken krijgen. In een linkse bocht naar links leunen, meestappen op de stukken die omhoog gaan, gedoseerd remmen om ‘ons team’ te ontlasten en dan ook nog genieten van al het moois om ons heen. Het is niet niks, dat mushen.
In de middag houden we stil bij een Zweedse lavvu, een tent die veel weg heeft van een tipi, en door de Sámi wordt gebruikt als nomadisch onderkomen. Wij gebruiken ‘m vandaag voor de lunch. We worden getrakteerd op warme soep en een sterke bak koffie. ‘I don’t do cooking. I do dogs’, laat Morgan ons lachend weten. Toch heb ik zelden zo’n heerlijke tomatensoep gegeten. Een dag mushen is hard werken, maar de beloning is groot.
Wild Lapland
Op pad met Morgan Liljemark
Warme ontmoetingen in de koude sneeuw
Dat dit Lapland nog niet ontdekt is door de massa merken we wanneer we voor vertrek onderzoek doen naar de regio. Een online ontdekkingstocht leert ons dat de meeste bezienswaardigheden en activiteiten in Västerbotten enkel in het Zweeds beschreven zijn. En hoewel Zweeds meer overeenkomsten lijkt te hebben met Nederlands dan Fins, is het nog knap lastig om van ‘det var av en slump som detta överhuvudtaget startade för vi hade inga direkta planer att ta emot turister’ chocola te maken. Het zal vast iets met directe plannen en toeristen te maken hebben, maar zeker weten doen we het niet.
Börje Stenlund weet ons gelukkig te verlossen wanneer we aankomen bij zijn enorme kudde rendieren om deze te voeren. Zijn onderneming is per toeval ontstaan, zoals je het dus ook in het Zweeds op zijn website kunt lezen. Börje vertelt maar wat graag over zijn werk als rendierhouder en sinds een aantal jaar laat hij toeristen op deze manier kennis maken met zijn leven. We weten inmiddels dat alleen de Samen in Lapland rendieren mogen houden en even later bevestigd Börje ons dan ook zijn roots. De ontmoeting lijkt bijna net zo toevallig als de oprichting van zijn onderneming. Geen onnodige opsmuk, maar gewoon een Sámi met zijn rendieren. ‘They just need the extra food in winter.’ Zo simpel kan het zijn.
Wanneer we hem later op de avond in zijn skogskåta (8-hoekige blokhut) in Malå treffen, heeft hij op het houtvuur in de hut een weergaloze maaltijd voor ons bereid. Arctische zalm met aardappelpuree, en natuurlijk zijn eigen rendiervlees. Hij vertelt ons over zijn onderneming, zijn uitdagingen en zijn dromen. Wat nog op zijn bucketlijst staat? Een bezoek aan de Bahama’s. Natuurlijk. Ik moet lachen om de manier waarop hij dit mij vertelt, vol overtuiging en met een knipoog: ‘and I don’t even like the heat.’ Het is inmiddels -21 buiten, en tegenover mij staat een Sámi die droomt van een bezoek aan de Bahama’s. Het is een oprechte en warme ontmoeting. Eén van de vele in Zweeds Lapland.
Börje Stenlund
Een bezoek aan een gewone Sámi
Het snipje van Granö
Op ongeveer een uur rijden van Umeå, ook wel de hoofdstad van Noord-Zweden genoemd, ligt eco-lodge Granö Beckasin. De lodge, gelegen in het gelijknamige plaatsje Granö, ligt verscholen tussen hoge sparren en witte berken. Je moet het maar net weten te vinden. Christopher Storm, de drijvende kracht achter Granö Beckasin, laat ons de ‘birds nests’ zien, waar wij vanavond neer zullen strijken. Maar voordat het zover is, klikt Christopher ons elk een paar sneeuwschoenen onder voor een avondwandeling bij een frisse -15 in de sneeuw. Met rammelende benen en een rammelende maag schuiven we een uur later in het knusse restaurant aan tafel.
De grote inspiratie achter de lodge blijkt een klein vogeltje te zijn. Aan tafel legt Christopher uit dat het allemaal bij natuurliefhebber en local Jan-Erik Sjöblom begonnen is. Toen Jan-Erik nog een kleine jongen was, vond hij op een dag een dood snipje – een beckasin in het Zweeds. Hij vond het beestje zó mooi, dat hij het besloot op te zetten. Een hobby was geboren, maar ook een idee. Na dit snipje volgden nog duizenden vogels, die Jan-Erik elk met dezelfde liefde preserveerde. Voor zijn dood doneerde hij zijn collectie van 1500 vogels aan de gemeenschap in Granö. ‘Though Jan-Erik is no longer with us, it was his life’s work that made us decide to start an eco-lodge’, knikt Christopher, wanneer hij zijn laatste slok wijn achterover slaat.
De volgende ochtend valt ons bij het ontbijt een klein vogeltje op, die vanaf een boekenplank op ons en een grote pot koffie neerkijkt. Met zijn lange snavel en een gedrongen bruin lijfje is het in ieder geval duidelijk dat het een snip is. Ik ben geïntrigeerd door het beestje en maak voor vertrek nog snel een foto. Zou dit het snipje van Granö zijn? Ik kan het niet meer vragen, maar weet nu wel: dit kleine vogeltje heeft een groot verhaal.
De boom in
Slapen bij Granö Beckasin
Het ene Lapland is het andere niet
Tijdens de lunch in de lavvu vertelt Morgan ons nog over de start van Wild Lapland. Het begon voor hem allemaal in Abisko, ‘way up North’, maar daar kon hij zijn draai toch niet vinden. Genoeg toerisme, maar geen goede fit met de toeristen. Het ene Lapland, is het andere niet, denk ik bij mijzelf.
Terug in het vliegtuig tuur ik nog één keer uit het raam over de besneeuwde vlaktes van Västerbotten. Ik denk terug aan de oprechte ontmoetingen en ongereptheid van de regio. Dit wil je eigenlijk met iedereen, maar tegelijkertijd met niemand delen. En dat is precies de reden waarom we naar dit deel van Lapland zijn gereisd. Thuis krijg ik nog een berichtje van Morgan. “Thank you for your time! Thank you for helping us live this life!!” Ik besluit snel achter mijn laptop te kruipen en aan de slag te gaan om Västerbotten op de kaart te zetten, zodat die vinger ook eens in Zweeds Lapland belandt.
Zweeds Lapland op maat
Altijd al gedroomd over een reis naar Lapland? Creating Stories neemt je mee naar onontdekt Västerbotten. Van een allereerste schets tot jouw reisverhaal na thuiskomst. De experts van Creating Stories staan voor je klaar. Pas je reis door Lapland geheel aan naar jouw wensen. Een dag langer of korter, een excursie meer of minder. Met Creating Stories creëer je jouw eigen reisverhaal.
Praktisch
Vanuit Schiphol vlieg je in een kleine 2 uur naar Stockholm, waarna je na een overstap in een uur doorvliegt naar Umeå, de toegangspoort tot Zweeds Lapland. Vanuit Umeå reis je verder Västerbotten in. Alle reizen naar Lapland zijn op individuele basis. Reis je in de winter? Houd rekening met winterse temperaturen – én winterse wegen. Je krijgt een uitgebreid informatiepakket, inclusief een paklijst die natuurlijk ook winterproof is.
We are Creating Stories
Samen de wereld ontdekken. Van Zweeds Lapland tot zuidelijk Antarctica. Niet alleen de standaardreizen, maar boven alles van de gebaande paden af. Bij elke reis die Creating Stories aanbiedt, sta jij als mens centraal. Hoe wil je reizen? Wat wil je zien? En waar wil je overnachten? Kortom; wat maakt jouw reis onvergetelijk? Samen met jou creëren we jouw eigen unieke reisverhaal. We are Creating Stories.
What’s your story?
Met dank aan onze lokale partner Best of Scandinavia die de reis tot in de puntjes voor ons heeft verzorgd.
Dit reisverhaal verscheen in de Villa d’Arte van mei 2023 | Tekst: Nyncke Ernst
