Kodiak beer: de grizzlybeer, maar dan groter

De Kodiak beer is ongeveer 12.000 jaar geïsoleerd van andere beren op het vasteland en daardoor anders geëvolueerd dan de grizzlybeer op het vasteland van Alaska.

Wetenschappers hebben jaren gediscussieerd over het feit of de Kodiak beer zich genoeg onderscheidt om een aparte berensoort te zijn. Uiteindelijk is besloten dat dit inderdaad het geval is en heeft de beer een eigen naam gekregen: de Ursus arctos middendorffi.

Er leven ongeveer 3.500 Kodiak beren op het archipel voor de kust van Alaska, wat neerkomt op een dichtheid van ongeveer 0,4 beren per vierkante kilometer.

De populatie van Kodiak beren is gezond en reproductief. Door de ongerepte habitat, de relatief kleine bevolkingsomvang op het Kodiak archipel en de overdaad aan voedsel gedijt de bevolking prima. In de meeste gebieden is het aantal beren stabiel, maar er zijn enkele plaatsen waar de dichtheid toeneemt. De mannelijke beren worden beren genoemd, de vrouwtjes zeugen en kleintjes zijn welpen.

Kodiakberen zijn de grootste berensoort ter wereld. Een volwassen beer kan rechtopstaand wel meer dan drie meter hoog zijn. Wanneer hij op vier poten staat heeft het volwassen man(netje) nog altijd een schofthoogte van ongeveer 1.30 meter. De zeugen hebben gemiddeld een gewicht van 181 tot 318 kg en de beren van 272 tot 635 kg.

Aan het begin van het seizoen, wanneer de beren net uit de winterslaap ontwaken, zijn ze ernstig vermagerd en gaan ze flink bulken. In de loop van het seizoen kunnen de grootste mannetjes een gewicht bereiken tot wel 700 kilo. De zeugen zijn meestal ongeveer 20% kleiner en 30% lichter van gewicht. De Kodiak beer is met een leeftijd van zes jaar volwassen. De oudste bekende wilde Kodiak beer had een leeftijd van 34 jaar.

De moederbeer krijgt haar jongen in januari of februari in het nest van haar winterslaap. Bij de geboorte wegen de welpen niet meer dan een pond en zijn ze nagenoeg kaal en hebben hun oogjes nog dicht. Wanneer zij in mei-juni het nest verlaten, hebben ze inmiddels een gewicht bereikt van 10-15 kilo.

Per worp schenkt de moeder gemiddeld aan drie welpen het levenslicht. In sommige gevallen zie je een moederbeer met een schare van wel vijf of zelfs zes welpen. In de meeste gevallen is er dan sprake van adoptie, waarbij welpen zijn overgenomen van andere nestjes.

De welpen van de Kodiak beer blijven ongeveer 3 jaar bij hun moeder. Meer dan een kwart van de welpen overleeft deze drie jaar niet. Vaak worden deze welpen het slachtoffer van volwassen mannetjes die de kleintjes aanvallen.

Kodiak beren worden op 5 jarige leeftijd actief en kunnen hun hele leven door welpen voortbrengen. Het gemiddelde interval tussen nestjes is ongeveer 4 jaar.

Kodiak beren betrekken hun nest voor de winterslaap ongeveer eind oktober. Als eerste trekken de zwangere zeugen de heuvels in, de mannetjes later. Het zijn ook de mannetjes die begin april reeds het nest verlaten op zoek naar voedsel voor de zeug en de kleintjes. De zeugen komen pas in mei-juni het nest uit.

Hoewel Kodiak beren als ’s werelds grootste landcarnivoor wordt gezien, zijn ze in feite een omnivoor, aangezien ze ook graag gras, planten en bessen eten. Eigenlijk zijn ze met het eten van gewassen meer tijd bezig dan met het jagen en eten van vis. Vlees eten ze zeer weinig, aangezien de jacht ze meer energie kost dan het ze oplevert.

De Kodiak beer eet uitsluitend de meest voedzame delen van hun voedsel om de gewichtstoename te maximaliseren. Gras en struiken worden alleen gegeten in het voorjaar en de vroege zomer, wanneer ze snel groeien. Hersenen, vlees en eieren zijn de voorkeursdelen van de zalm. Ook het orgaanvlees van herten, elanden en andere dieren vee worden eerst gegeten. Bessen worden meestal pas gegeten wanneer ze rijp zijn en het suikerniveau op zijn hoogste niveau is.

Beren zijn van nature actief gedurende de dag en slapen ’s nachts. Wanneer er echter sprake is van concurrentie om eten en territorium, dan nemen ze een meer nachtelijke levensstijl aan.

Beren hebben van nature een sterke territoriumdrang. Vanwege de rijke verscheidenheid aan voedingsmiddelen die beschikbaar zijn op Kodiak Island, hebben beren hier relatief kleine territoria. Hoewel de beren tijdens hun volwassenheid solitair leven, worden soms wel groepen van beren waargenomen die gezamenlijk een voedselterritorium delen. Hierdoor hebben ze een complexe taal en sociale structuur ontwikkeld om hun gevoelens uit te drukken en gevechten te vermijden.

Van oudsher joegen de oorspronkelijke bewoners van Kodiak Island op de beren. Toen Alaska nog deel uitmaakte van Rusland, namen de Russen enorme vechthonden mee om het vee te beschermen, maar helaas was er toch vuurkracht nodig om de enorme beren te kunnen bestrijden.

Toen in 1941 de berenpopulatie enorm in omvang was afgenomen, heeft de federale overheid ingegrepen door de Kodiak beren en hun leefomgeving te beschermen. De strengere regelgeving en de oprichting van het Kodiak National Wildlife Refuge in 1941 hebben de ondergang van deze ‘testosteronberen’ gered.

Tegenwoordig doden jagers ongeveer jaarlijks 180 Kodiak beren onder de toezicht van de strenge regelgeving. Jaarlijks zijn er onder de autochtone bevolking 5.000 jagers die een vergunning aanvragen. Er zijn slechts 496 vergunningen beschikbaar. Jagers van buiten Alaska kunnen alleen op Kodiak beren jagen onder toezicht.