Onze collega Marieke maakte in juni 2019 haar droomreis; een expeditiecruise op en rondom Spitsbergen. De reis begon met een stop-over in Oslo en vervolgens vloog ze door naar Longyearbyen.
Op dag 2 begon de ochtend met een mooie hondensledetocht. Vervolgens ging ze aan boord en heeft ze de dagen doorgebracht langs afgelegen gebieden, spectaculaire fjorden en gletsjers. Qua wildlife heeft Marieke ook niets hoeven missen. Zowel walrussen, zeehonden, verschillende vogels als ook ijsberen zijn gespot!
2 JUNI – DE STUDIEREIS SPITSBERGEN BEGINT
Vandaag is het zover, een droom gaat uitkomen, ik ga vertrekken naar Spitsbergen!!! Maar eerst op weg naar Schiphol met flink wat baggage in de trein. De eerste vlucht gaat naar Oslo waar een lange tussenstop van 7 uur te wachten staat. Ik maak er maar goed gebruik van om Oslo een beetje te gaan ontdekken en het Vigeland beeldenpark van mijn wensenlijstje af te kunnen strepen.
Ik heb een goede vlucht gehad met SAS, in verband met het wat late reserveren van de vluchten vloog ik Business Class, best lekker met voorrang inchecken, ruime plaats en een lekkere lunch onderweg. Eenmaal geland in Oslo neem ik een snelle trein naar het centrum waar ik een korte taxirit nodig heb (in verband met de regen en haperende Google Maps) naar het beeldenpark. Erg mooi park met veel toeristen maar helaas gaat het steeds harder regenen en wordt het een flitsbezoek. Vervolgens heb ik nog wat rondgereden door de stad in diverse trammetjes maar besluit al gauw om toch maar weer richting de luchthaven te gaan.
Na een tijd wachten vertrek ik met een vol vliegtuig vanuit Oslo om 22:00 uur richting Longyearbyen, de hoofdstad van Spitsbergen ofwel Svalbard in het Engels. Om 00:59 uur geland maar de zon schijnt volop zonder schemering door de middernachtzon die nog 8 dagen aanhoud. Echter zal ik de zon alleen op de eerste en laatste dag zien aangezien mijn reis per schip verder naar het Noorden gaat waar het nog echt winters is met elke dag wat sneeuw en winterse neerslag. Met de shuttlebus worden we uiteindelijk naar de hotels in het centrum gebracht, een ritje van zo’n 3 km (7 euro). Het was een lange dag sinds het vertrek om 09:00 uur vanaf Rotterdam, ik ga inchecken bij het hotel Svalbard Polfareren en ben uiteindelijk om 02:30 uur gereed om even te gaan slapen.
3 JUNI – ONVERGETELIJKE ERVARING & AAN BOORD VAN HET SCHIP
Na een kort nachtje gaat om 07:30 de wekker, even ontbijten en dan begint vandaag de dag met nog een grote wens; een hondensledetocht tour vanuit Longyearbyen. Gelukkig had ik hiervoor tijd want ik moest pas tussen 16:00 en 17:00 uur terug bij het schip zijn. Ik wacht buiten in het zonnetje en wordt rond 09:30 uur opgehaald door een medewerkster van het bedrijf. Het is wel echt een buitenkans want ik blijk de enige te zijn. We rijden een stukje Longyearbyen uit en komen aan bij het verblijf, een woonhuis met buiten een grote kennel met honden. Het zijn allemaal zogenaamde Alaska Huskies, een ontzettend lief, actief en vriendelijk ras! Na het aankleden van de juiste kleding aangeleverd door de organisatie, mag ik omdat ik de enige ben meehelpen met de voorbereiding van de honden. We gaan met de auto en hondentrailer naar boven omdat er in het dal niet genoeg sneeuw ligt. Daar aangekomen laten we de 9 honden eruit en gaan we op weg met een slee die we met z’n tweeën besturen. Het is een buitengewone ervaring om nooit te vergeten langs schitterende landschappen.
Na een rit van ongeveer 1,5 uur inclusief regelmatig stoppen en genieten, help ik weer met het aftuigen en inladen van de honden en rijden we terug. Ik krijg nog koffie met koekjes tijdens wat leuke gesprekken met de eigenaar en vervolgens word ik teruggebracht naar het centrum. Hier krijg ik nog een “gratis’’ rondrit met informatie omdat er te weinig tijd is om de hoogtepunten van Longyearbyen te bezoeken. Ik krijg meteen een ingeving dat ik toekomstige klanten altijd zou adviseren om een paar dagen vooraf al te vliegen. Ook een landarrangement zonder de cruise vind ik een mooie optie en neem me enthousiast voor om dit later uit te werken. Ik heb nog wat tijd voor een korte wandeling door de hoofdstraat en loop even het toeristenbureau binnen om wat brochures te bemachtigen voor op kantoor. Aansluitend haal ik mijn bagage op in het hotel, word ik opgehaald door een minibus met de medepassagiers en rijden we richting haven waar ons schip de Plancius al op ons wacht. Dit Nederlandse schip was tot de jaren 70 een marineschip maar sinds 2007 geheel verbouwd als passagierschip, geschikt voor de Poolbestemmingen. Er kunnen 114 passagiers mee met aan boord nog 47 bemanningsleden.
Om 17:00 uur is iedereen aan boord, aan de kade hebben we al ons hut nummer gekregen waar we gelijk naar opzoek gaan. De bagage wordt door het personeel naar de hutten gebracht. Ik kom erachter dat ik een hut voor mezelf heb, wat een luxe!! Nadat ik mijn spullen uitgepakt heb ga ik het schip een beetje verkennen. Daarna komen we allemaal samen in de lounge voor de zogenaamde lifeboat drill, een oefening aan boord van iedere cruise zodat iedereen weet wat ze moeten doen en waar ze moeten verzamelen in geval van nood. Het zwemvest gaat mee en we moeten ons melden op het juiste dek bij reddingsboot 1 of 2. Het blijft altijd best hilarisch om mee te maken maar toch ook wel belangrijk. We krijgen nog een kort welkomstpraatje van de kapitein, de bemanning en onze expeditieleider Ali. Het schip is inmiddels vertrokken en iedereen krijgt er steeds meer zin in, we mogen dan ook richting het restaurant voor ons eerste diner. Tijdens het dineren maken we kennis met ons diverse gezelschap bestaande uit veel verschillende nationaliteiten van tussen de 30 en 80 jaar, 50% Duitstalig en 50% anderstalig. Mezelf meegeteld heeft het aantal Nederlanders aan boord van de cruise zich beperkt tot 3 mensen. Na het diner moeten we laarzen passen in verband met de dagelijkse zodiac tours. Na nog eventjes genieten op het dek ga ik richting de hut voor de nacht. Ik check nog heel even de TV omdat er is uitgelegd dat er veel informatie op staat, het dagprogramma, GPS locatie van het schip en het keuzemenu voor het diner van de volgende dag. Tevens was er een kanaal te vinden met mooie films van Oceanwide Expeditions, de organisatie van waar dit schip en nog een aantal andere schepen varen in zowel Noordpool als de Zuidpool.
4 JUNI – FLORA EN FAUNA WANDELING
Om 07:00 uur gaat de wekker, het ontbijt is vanaf 07:30 uur en daarna komen we samen in de lounge voor een informatiebijeenkomst van het expeditie team. Deze keer gaat het over hoe te handelen tijdens de Zodiac landingen, waar dagelijks 1 a 2 keer de excursies mee worden uitgevoerd, best handig!! Daarbij een korte uitleg over het gevaar van ijsberen, het team is op alles voorbereid en we worden dan ook bij alle excursies bewaakt met geweren die uiteindelijk niet nodig zijn. We kwamen stiekem allemaal wel een beetje voor de ijsberen, dus stilletjes hopen we natuurlijk wel op een ontmoeting. Na een heerlijk lunchbuffet met dagelijks enorm veel keuze uit soep, vis, vlees, groente, salade, fruit, kaasplankjes en dessert, gaan we richting de Zodiacs voor de eerste landing. We zijn met 89 personen in totaal en worden voor een wandeling onderverdeeld in 4 verschillende groepen: 1 groep kort en makkelijk, 1 groep middelzwaar speciaal voor fotografie, 1 groep middelzwaar en 1 groep extra lange wandeling. Ik kies de eerste keer voor makkelijk vanwege een wat zware nacht (zeeziek), enorm interessant en heerlijk onder begeleiding met enorm veel uitleg over flora en fauna onderweg. Onverwachts maar super leuk was dat we ook bij oude historische plekken komen deze middag en meerdere keren erna. Deze keer was het NY Londen en NY Alesund, oude verlaten mijnkampen met veel achtergebleven zaken uit begin 20e eeuw. De tweede helft van de middag hebben we nog een tocht langs een prachtige vogelrots en gletsjer bij het eiland 14th Julibukta. Het is voor mij een sprookjeslandschap en ik word tijdens deze reis ook spontaan vogelaar ondanks dat het wel lastig is om de namen te vergelijken in diverse talen. Het is een echte belevenis! Onderweg zien we ook nog een zeehond voorbijkomen.
We zijn weer terug aan boord en kunnen wat relaxen en omkleden in onze hut. Zoals dagelijks om 18:30 uur hebben we samen met onze expeditieleider Ali een terugblik op de dag in de lounge/bar waar de hele dag koffie/thee en koekjes beschikbaar zijn. Tevens wordt het programma voor de volgende dag doorgesproken en is er een leerzame voordracht van een van de expeditieleden wat dit keer over de rendieren op Spitsbergen gaat. Dit soort rendier is heel anders dan elders, veel kleiner en ze leeft niet in grote groepen omdat de omstandigheden te moeilijk zijn. Daarnaast ligt het sterftecijfer best hoog doordat er tijdens een groot deel van het jaar te weinig eten is. Ik heb al een glimp mogen opvangen van deze dieren tijdens de hondensledetocht maar hoop ze nog een keer te kunnen spotten deze week. Vervolgens gaan we een heerlijk uitgebreid diner tegemoet, wat overigens van uitstekende kwaliteit is. De Plancius is dan wel geen cruiseschip zoals ik ze hiervoor kende maar het eten is echt wel op hetzelfde niveau. Na het diner is iedereen vrij om nog wat te drinken of te genieten op het buitendek en vervolgens voldaan te gaan slapen.
5 JUNI – PIXEL BEREN SPOTTEN
Al vroeg in de ochtend gaan we onderweg richting het Noorden om het uiteindelijke hoogtepunt en doel te bereiken; door het pakijs zo dicht mogelijk bij de Noordpool varen. Het sneeuwt en omdat het schip heel stil is hoor je alleen de vogels en het kraken van het ijs, een geweldige belevenis. De komende 2 dagen zijn er geen Zodiac landingen gepland dus kan er volop genoten worden van het uitzicht vanaf het dek of in de lounge!!! Maar iedereen aan boord is toch wat onrustig omdat we in het leefgebied van het dier komen, waar stilzwijgend iedereen voor is meegegaan, de ijsbeer… Op dit moment zien we voornamelijk de ijsschotsen en vele vogels al houdt het expeditie team vanaf de brug en alle dekken met speciale kijkers in de gaten of er wildlife is. We worden allemaal een beetje onrustig omdat door de sneeuw het zicht niet echt geweldig geworden is. Na de lunch wordt besloten om nog een informatieve bijeenkomst in te plannen in de lounge. Net nadat we met koffie en thee klaar zitten komt er dan toch de aankondiging vanaf de brug dat er een ijsbeer in zicht is. Het wordt kloksgewijs op 1 uur aangegeven dus iedereen rent naar buiten om vanaf het dek met verrekijkers de ijsbeer te gaan spotten. Er blijkt er nog een verder weg te zijn maar die is bijna niet te zien en we noemen het inmiddels een vlekje mayonaise, dat is namelijk het enige wat je ziet op het witte ijs. Het is ontzettend gaaf om deze ijsberen te spotten maar wel heel ver weg, pixel beer wordt dan ook de bijnaam. We blijven ongeveer een halfuur kijken en proberen foto’s te maken ondanks de afstand. Maar dan komt de mededeling van de kapitein dat we moeten vertrekken omdat we bijna ingesloten worden door het pakijs en de bedoeling is toch wel dat we verder varen deze week. Deze avond en nacht heeft de kapitein het aardig zwaar om de reis te vervolgen door het pakijs.
Het blijft echt bijzonder om een ijsbeer in het “wild’’ te zien afgezien van de grote afstand, iedereen is dan toch wel emotioneel. Ik blijf nog lang kijken met mijn verrekijker en zie dat een van de beren zwemmend op zoek gaat naar zijn voornaamste voedselbron, de zeehond. Met een soepje praten we na over de eerste ijsberen die we hebben gezien. Dit gebied is zo uitgestrekt dat het best lastig is om de dierenwereld te spotten en ons geduld zal dan ook op de proef worden gesteld.
6 JUNI – INFORMATIEVE DAG
Na een goede nacht en een heerlijk ontbijt gaan we weer verder met de tweede dag in het pakijs. De kapitein en zijn bemanning hebben een zware nacht gehad met navigeren omdat op de geplande route teveel ijs lag en de route aangepast moest worden. Om dit soort reizen te plannen moeten mensen best flexibel zijn aangezien 99% van het geplande programma onderweg aangepast zal moeten worden. Gelukkig is het team ervaren genoeg en is er altijd een prachtig alternatief voorhanden. In de hoop op nog meer ijsbergen staan we aan dek, maar het sneeuwt dus het zicht is niet bijzonder. Wel zien we een baby zeehond wachtend op zijn moeder die waarschijnlijk naar eten op zoek is. We zien het angstig aan want dit is wel een heel makkelijke prooi voor een ijsbeer, maar gelukkig laten deze zich voorlopig niet zien. Het spotten aan dek wordt weer afgewisseld met de informatieve presentaties van het team. Het team bestaat dan ook uit jonge mensen die afgestudeerd zijn in studies belangrijk voor dit gebied; marine biologie, geologie, klimatologie enzovoorts. Vandaag gaat het over de ijsbeer en leven in de “stad” Longyearbyen met een inwoneraantal van 2500 en een bijzonder klimaat waar het maanden licht of donker kan zijn. Een super interessante presentatie waar ondertussen de overige bemanning nog steeds bezig is met onverminderd doorzoeken naar ijsberen en andere fauna. Er wordt wel een beer, wat walvissen en bijzondere vogels gespot maar eigenlijk zijn ze allemaal te ver weg voor een goed zicht. Na de dagelijkse terugblik bijeenkomst en diner gaat iedereen best vroeg richting de hut. Ik kijk wat films op TV over de dieren die enorm dichtbij gefilmd zijn en droom van een vergelijkbare ontmoeting.
7 JUNI – AAN LAND & TER ZEE
Het was gisteren de bedoeling om nog verder richting het Noordoosten te varen, helaas was dit niet mogelijk. Daardoor zijn we weer richting het Zuidwesten gegaan om onze zoektocht naar ijsberen voort te zetten en aan land te gaan voor wat beweging. We arriveren in de Lilliehöökfjord, een prachtig gebied. Gelijk na het ontbijt genieten we van de uitzichten, helaas wel met wat mist en sneeuw maar we blijven hopen op een blauwe lucht om mooiere foto’s te kunnen maken. Om de wandeling wat makkelijker te maken gaan we deze keer aan land met sneeuwschoenen, wat nodig blijkt. We worden weer verdeeld over 4 groepen, deze keer ga ik voor de middelzware wandeling. Deze wandeling is uiteindelijk toch zo’n 6 km en dat is best pittig op sneeuwschoenen kan ik je vertellen. Onderweg zien we nog wat rendieren die tussen de sneeuw mos gevonden hebben en niets anders doen dan grazen aangezien zij niet weten wanneer ze weer kunnen eten. Nog een verschil bij rendieren uit Spitsbergen, omdat ze niet veel eten lopen ze ook veel minder lange afstanden dan bijvoorbeeld in Lapland. We zien nog wat zeehonden in de verte maar ons eindpunt is een uitzicht punt bij een fantastische gletsjer.
Na de lunch staat er nog een excursie op het programma waar we niet aan land gaan maar varen met de Zodiacs richting de nog grotere Lilliehookgletsjer. Het weer was nog steeds wat mistig maar toen we eenmaal dichterbij de gletsjer kwamen klaarde het wat op zodat we de prachtige blauwe kleuren wat beter konden zien. Het is toch een hele bijzondere ervaring om het enorme gletsjerijs in een klein bootje ernaast met een hevig geluid te zien afbreken in plaats van op televisie naar National Geographic te kijken. Dit hoort natuurlijk niet en heeft vooral met de klimaatveranderingen te maken, hoewel de losse stukken in zee met daarop verscheidene vogels toch wel heel speciaal is om te zien. Het was weer een onvergetelijke dag, zo bijzonder om dit mee te mogen maken. Na diner en koffie heerlijk gaan slapen wat ook steeds makkelijker gaat in mijn comfortabele hut.
8 JUNI – ZEEDIEREN IN HET WILD
Onze expeditieleider Ali stond in de ochtend om 07:15 uur klaar om ons wakker te maken. Na het ontbijt maken we ons klaar voor weer een landexcursie met de Zodiacs. We zijn in St. Jonsfjorden en worden aan land gebracht zodat we op eigen gelegenheid kunnen rondlopen. Uiteraard staan diverse leden van het team rondom het gebied met wapens om ons te beschermen voor eventuele ijsberen. Stilletjes hopen wij dat dit nodig is na verhalen aangehoord te hebben van eerdere reizen, wat ook weer voor de nodige spanning zorgt. Omdat we toch wel op wat meer ijsberen hadden gehoopt tijdens deze reis, wat het team ook nerveuzer maakt, gaan we bijna hopen dat er eentje zich laat zien tijdens onze wandelingen. Het landschap is echter wederom schitterend met mooie vergezichten, eerste lentebloemen en diverse arctische vogelsoorten. Tevens zijn er weer wat overblijfselen uit de vroegere mijnbouw en hutten te vinden.
Na zo’n 3 uur gaan we weer terug naar het schip om voor de lunch en om even uit te rusten. We varen door naar de landtong Poolepynten waar we als hoogtepunt in 2 groepen een walruskolonie gaan bezoeken. Er zijn strenge regels opgesteld voor deze activiteit; maximaal 50 personen en 30 minuten per keer. Dit kwam goed uit voor deze totale groep en we konden onderverdeeld worden in 1 Duitstalige en 1 Engelssprekende groep. Omdat de Duitsers eerst gaan hebben wij wat tijd om rond te lopen langs het strand met veel aangespoeld hout uit Rusland, bijzondere vogels, Eider eenden en een rendier in de verte. We wachten vol spanning op onze beurt om de walrussen te gaan ontmoeten en hebben geluk! Rustig lopen we in een lange lijn naar de walrussen toe en komen steeds dichterbij. Normaliter zie je een kluitje walrussen bij elkaar die wat ruzie maken om het beste plekje. Echter hadden bij ons 5 grote jongens bedacht om ons wat beter te gaan bekijken vanaf het water waar een reuze show gemaakt werd met salto’s in het water. Heel veel blije emotie bij iedereen inclusief het team!!! Na deze geweldige ervaring gaan we weer nagenieten aan boord met lekker eten en een presentatie over de Arctic vos en walrussen op Spitsbergen. Tijdens het diner kregen we een oproep van de brug dat er blauwe walvissen gesignaleerd waren, de allergrootste walvissoort ter wereld. Iedereen liet meteen het eten staan en snelde naar buiten. Ze waren wel zichtbaar met name door het bekende spuiten wat walvissen doen, maar helaas was het op de foto alleen een klein ruggetje. Ook na deze bijzondere dag weer voldaan naar bed gegaan.
9 JUNI – EEN SCHITTEREND EINDE
Omdat we al tegen het einde van de reis aanzitten zijn we verder gevaren naar het Zuiden. Ik ben zelf een vroege vogel en vaak al wakker ver voordat ze ons wakker komen maken. Vandaag worden we echter heel vroeg gewekt door Ali want we zijn weer een fjord ingevaren, waar klaarblijkelijk een hele grote groep van 50 tot 80 Beluga’s (witte dolfijnen) zijn waargenomen. Allemaal snel onze kleren aangetrokken en naar buiten gegaan om van wat verder weg de Beluga’s te spotten. Het zijn er ontzettend veel en alhoewel we niet goed kunnen waarnemen of het echt Beluga’s zijn, zien we wel het kleurverschil met andere soorten. Deze zijn heel licht van kleur maar het blijft bij ruggetjes en wat bewegingen in het water. Inmiddels op de brug is er ontdekt dat de Beluga’s niet alleen zijn maar dat er op het ijs ook heel dichtbij een ijsbeer gespot is. Hij verblijd ons met een echte film van zeker 3 uur door zijn pogingen om een Beluga te vangen. Alhoewel het onmogelijk is blijft de ijsbeer het proberen omdat hij blijkbaar zo’n erge honger heeft. Velen zijn in tranen door deze bijzondere ontmoeting waar geen eind aan lijkt te komen. Dit was toch wel het moment waarop iedereen deze reis heeft gewacht!!!
Helaas komt er dan toch een einde aan deze nooit meer te vergeten week. Het is moeilijk om woorden te vinden om deze unieke ervaring te beschrijven. De zon schijnt volop getuige de laatste foto’s en we toosten met champagne met het hele team, de fooien worden opgehaald en de koffers moeten worden gepakt. Alle passagiers vertrekken op verschillende vluchten waarvan ik de eerste op 10 juni heb om 02:30 uur. Een geweldige week!!
