Het eiland werd in oktober 1903 in kaart gebracht door de Zweedse Antarctische expeditie onder leiding van Otto Nordenskiöld. Hij vernoemde het eiland naar Sir James Clark Ross, de leider van een Britse expeditie naar dit gebied in 1842, die destijds alleen aantal punten langs de oostelijke kant van de eiland in kaart bracht.

James Ross-eiland heeft een zeer grillige kust met talloze kleinere en grotere baaien. Bovendien torent de hoogste piek van het eiland 1.630 meter hoog boven de zeespiegel uit. Samengevat, James Ross-eiland is een groot eiland voor de kust van het noordoostelijke uiteinde van het Antarctische schiereiland. Ten slotte wordt het eiland van de landtong gescheiden door het Prince Gustav Channel.

IJskap

Het bijzondere van het eiland is dat het pas sinds 1995 een eiland is. Voordien was het met het Antarctisch Schiereiland verbonden via een ijskap. Deze brak in 1995 af, waardoor het sindsdien pas een eiland is.

Het Greenpeace schip Arctic Sunrise was het eerste schip dat door het Prince Gustav-kanaal voer rond het eiland, iets dat voorheen nooit mogelijk was geweest.

Dinosaurussen op James Ross-eiland

Op James Ross zijn twee formaties aangetroffen met resten van dinosaurussen, beide vanuit het Late Krijt: de Santa Marta-formatie en de Snow Hill-eilandformatie. Dit zijn twee van de slechts drie bekende formaties met dinosaurusfossielen op Antarctica.

De eerste dinosaurus die op Antarctica werd ontdekt, was de Antarctopelta oliveroi. Kortom is dit een middelgrote ankylosaurus, een gepantserde plantenetende dinosaurus. Samengevat, de resten werden in 1986 door twee Argentijnse geologen gevonden op twee kilometer ten zuiden van Santa Marta Cove, in het noordelijke deel van het eiland.

In december 2003 ontdekten een Amerikaanse paleontoloog en een Amerikaanse geoloog de botten van een theropod-dinosaurus op het eiland. Uiteindelijk kreeg de skelet de naam “Naze”, naar het noordelijke schiereiland Naze waarop het werd gevonden. Hoewel de beschikbare informatie zeer karig is, is het duidelijk dat het een hardloper was. De grootte van de botten geeft een indicatie dat de dinosaurus ongeveer 1,8 meter lang was en 135 kg woog. Dit is de tweede Antarctische theropod die ontdekt is, na de Cryolophosaurus, die elders op Antarctica werd gevonden.

Andere fossielen

Naast de dinosaurusskeletten zijn er veel mariene fossielen en gefossiliseerd hout gevonden op het eiland, waaronder varenfossielen en andere plantenafdrukken. Zodoende geeft dat aan dat het klimaat in deze contreien ooit aanzienlijk zachter en wellicht zelfs subtropisch was. Veel van deze fossielen zijn gevonden bij het nabijgelegen Botany Bay. Deze baai is vernoemd naar de fossiele flora die daar in 1946 door Britse onderzoekers werd verzameld.

Fauna op James Ross-eiland

Langs de kusten en vooral in de vele baaien die het eiland rijk is zijn diverse pinguïnsoorten te vinden zoals de Ezelspinguïn, adelie pinguïns en stormbandpinguïns, maar ook zeeberen en zeeleeuwen.